Door: Maltha studiecoaching op 22 sep 2015
Begrijpend lezen wordt door veel kinderen ervaren als een moeilijk vak. Ze moeten een tekst lezen waarbij ze vragen moeten beantwoorden of een opdracht moeten maken.
De antwoorden zijn echter niet altijd letterlijk uit de tekst te halen, maar vragen om kennis en verschillende vaardigheden. In deze blog wordt een aantal voorwaarden en vaardigheden nader toegelicht.
Voorwaarden
Het is voor begrijpend lezen belangrijk dat kinderen goed en vlot technisch kunnen lezen. Wanneer een kind nog te veel tijd nodig heeft om een tekst te lezen, vermindert de aandacht voor de inhoud. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen over een goede woordenschat beschikken. Dit is van belang voor het begrijpen van de tekst, maar zeker ook van de vragen. Tot slot vraagt begrijpend lezen om kennis over hoe teksten in elkaar zitten. Je kunt namelijk gerichter lezen wanneer je ziet wat voor soort tekst iets is. Of iets een reclame is of een nieuwsartikel, bepaalt hoe je de tekst leest. Die kennis kan ook gaan over de plek waar hoofd- en bijzaken zich bevinden. Deze bevinden zich met name aan het begin en/of einde van een alinea. Als hierom gevraagd wordt, en je weet dit, dan hoef je niet de hele tekst nogmaals te lezen.
Vaardigheden
Voor begrijpend lezen zijn veel vaardigheden nodig en deze verschillende vaardigheden moet een kind tegelijkertijd in kunnen zetten. Nauwkeurigheid en zelfsturing zijn daarom belangrijke vaardigheden: begrijpend lezen vraagt van kinderen dat ze de rust kunnen bewaren, ook tijdens een toets, en bijvoorbeeld goed terug lezen in de tekst. Daarnaast wordt bij een meerkeuzetoets regelmatig bij alle vier de antwoorden gevraagd om terug te lezen. Een kind moet dan de vraag in zijn achterhoofd houden, zoeken naar het juiste stukje in de tekst en tegelijkertijd bedenken of dit stukje het antwoord is op de vraag. Voor veel kinderen, met name die met concentratieproblemen, zijn dit lastige opgaven.
Andere vragen doen een beroep op logisch redeneren in combinatie met kennis van taal. Bijvoorbeeld het plaatsen van losse zinnen in de juiste volgorde tot een lopende tekst. De kennis die kinderen hierbij nodig hebben, is die van signaalwoorden. Dit zijn woorden die bijvoorbeeld een tegenstelling, uitleg, conclusie of samenvatting aangeven. Vervolgenss wordt gevraagd om logisch redeneren, want als je het woordje ‘dus’ (een conclusie) ziet staan, moet je kunnen bedenken dat deze zin nooit aan het begin kan staan, maar eerdere aan het einde van de tekst.
Naast de genoemde vaardigheden en voorwaarden, blijkt motivatie belangrijk voor de prestaties bij begrijpend lezen. Wanneer je als ouder je kind wilt motiveren voor (begrijpend) lezen, kun je denken aan een abonnement op een (leerzaam) tijdschrift of op de bibliotheek. Ook kan het werken om kinderen te motiveren met behulp van beloningen. Spreek samen met je kind af welke beloning het krijgt, als het bijvoorbeeld een week lang, elke dag, een kwartier leest.
De hierboven genoemde voorwaarden en vaardigheden laten zien dat begrijpend lezen een complex vak is, waarbij kinderen een actieve houding moeten aanleren. Wat valt u op bij uw eigen kinderen met betrekking tot begrijpend lezen ?
begrijpendlezen
