Door: Maltha studiecoaching op 18 feb 2014
Pesten is een probleem van alle tijden. Bijna iedereen heeft er mee te maken gehad; sommigen zagen het pesten gebeuren, anderen zijn zelf gepest. Ook zijn er kinderen die anderen pesten. Pesten komt in alle lagen en leeftijden van de bevolking voor. Dit artikel gaat in het bijzonder over pesten op school. In dit artikel zal worden ingegaan op de verschillende manieren van pesten en de oorzaken en gevolgen ervan. Ten slotte wordt de rol van de school in de aanpak van pesten belicht.
Hoe wordt er gepest?
Een belangrijk kenmerk van pesten, is dat er stelselmatig agressie wordt geuit, waarbij één of meerdere personen psychisch of fysiek schade berokkenen bij een ander. Hierbij gaat het om een ongelijke verdeling van macht. Pesten op school kan zich op hele verschillende manieren uiten. Zo is er verbaal pesten: dit kan inhouden dat het slachtoffer wordt uitgescholden, bedreigt of vernederd. Daarnaast fysiek pesten: de pester schopt of slaat het slachtoffer. Ook is uitsluiting mogelijk: pesters doen alsof de gepeste niet bestaat, waardoor het slachtoffer er niet meer bij hoort. Het slachtoffer kan zich hierdoor eenzaam voelen en als gevolg daarvan een minderwaardigheidsgevoel creëren. Een relatief nieuwe vorm van pesten is cyberpesten: via sociale media zoals Facebook, Twitter of Whatsapp vervelende berichten of foto’s van iemand de wereld insturen.
Mogelijke oorzaken van pesten op school
Er kunnen verschillende oorzaken ten grondslag liggen aan pestgedrag. Ten eerste kan jaloezie een oorzaak zijn: vaak is de pester jaloers op bepaalde kwaliteiten van het slachtoffer. Dit kan intelligentie zijn, maar ook opvallende uiterlijke kenmerken en zelfs zelfverzekerdheid. Ook de thuissituatie van de pester kan van invloed zijn op pestgedrag. Wanneer er sprake is van een instabiele thuissituatie, kan de pester geneigd zijn zijn of haar frustratie te botvieren op een persoon die minder dominant is. De vergrote invloed werkt bevredigend voor de pester. Wanneer gekeken wordt naar het slachtoffer, kan het zijn dat deze een ander uiterlijk heeft en daardoor opvalt. Kinderen zijn geneigd hen in hokjes te plaatsen. Er is echter een zogenaamd ‘publiek’ nodig voor het machtsspel: andere leerlingen die meedoen, of niet ingrijpen en het pestgedrag laten gebeuren. Hierdoor krijgt de pester meer macht.
Wat zijn de gevolgen van pesten op school?
Wanneer een leerling op school gepest wordt, kan dat verschillende gevolgen hebben. Zo kan een kind een minderwaardigheidsgevoel ontwikkelen, evenals een gevoel van eenzaamheid. Het kind voelt zich niet gesteund en begrepen, wat nog vele jaren later het leven op sociaal gebied kan beïnvloeden. Daarnaast kan pesten op school de schoolprestaties op een negatieve manier beïnvloeden. Een veilige omgeving is één van de benodigdheden voor kinderen om succesvol te worden. Ook fysieke klachten en bang zijn om sociale contacten te leggen zijn gevolgen van pesten op school. Hoewel het niet erg gangbaar is, kan pestgedrag zelfs leiden tot zelfmoord. Het afgelopen jaar zijn er verschillende kinderen in het nieuws geweest die geen andere uitweg meer zagen als gevolg van pestgedrag.
Wat doet de school?
De overheid heeft bepaald dat scholen door middel van anti-pestprogramma’s pesten moeten tegengaan. Ook besteden Pabo-opleidingen meer aandacht aan het voorkomen van pestgedrag. Daarnaast hebben scholen een Nationaal onderwijs protocol pesten opgesteld. Hierin staat centraal, dat alle betrokkenen (pester, slachtoffer, klas, ouders en school) een belangrijke rol hebben in de aanpak van pesten op school. De leerkracht speelt echter een grote rol in het signaleren van pestgedrag. Hij of zij kan daarnaast pestproblemen bespreekbaar maken en het gedrag van leerlingen op positieve wijze beïnvloeden.
Ten slotte
Pesten komt nog steeds veel voor, en is moeilijk te voorkomen of terug te dringen. Verschillende oorzaken maken dat kinderen anderen gaan pesten, met soms grote gevolgen van dien. Het is dus van groot belang om ervoor te zorgen dat alle leerlingen zich veilig voelen op school, en het pestgedrag wordt teruggedrongen. Hoe denkt u dat pesten op school voorkomen kan worden?
Lees ook de volgende artikelen:
Pestenschoolmalthastudiecoaching
